Reportages

Jarenlang werd door middel van wielladers en een zuigboot onderwater zilverzand gewonnen in de ‘Sigrano-groeve’. Sigrano was de vorige eigenaar van de groeve, die inmiddels door Sibelco is overgenomen. Om het zand beter gescheiden te kunnen ontgraven, is besloten om met een graafmachine zand te gaan winnen. Hierdoor is het mogelijk om selectief te graven. Door metingen weet men precies waar welk zand zit. Door dit om te zetten naar GPS-tekeningen kan het zand zeer nauwkeurig gescheiden worden.
Dat het zand gescheiden wordt ontgonnen is belangrijk, want zilverzand wordt in heel veel producten toegepast. De grootste afnemer is de glasindustrie, aangezien 60-65% van de glasmassa uit zilverzand bestaat. Ook in de fijn-keramische industrie wordt het toegepast bij de productie van porselein. Daarnaast wordt silicium voor elektronicacomponenten als diodes, transistors en chips van zilverzand gemaakt.
Sibelco is van oorsprong een Vlaams bedrijf, dat zich al sinds 1872 bezighoudt met zilverzand. Inmiddels beschikt men wereldwijd over meer dan 195 vestigingen in ruim 30 landen, met een team van over de 10.000 werknemers.

Aangepast

Voor het werk in verschillende zilverzandgroeves in België en Nederland zet Van den Borne diverse machines in. Denk hierbij aan wielladers, bulldozers, knikdumpers, trekkers met kippers en rupsgraafmachines. Voor onder andere het werk bij Sibelco in Heerlen was Van den Borne op zoek naar een graafmachine in de 50-tons klasse en voorzien van een lange giek. Ook Doosan-importeur Staad deed mee aan een demo met mogelijke kandidaten en nam hiervoor een op maat gemaakte Doosan DX490LC-5 rupsgraafmachine mee.
De standaard 50 ton zware machine is door Matt Nielen Constructies aangepast. De 7.100 mm lange monogiek werd verlengd naar 10.300 mm en de lepelsteel van 3.400 mm naar 6.600 mm. Door de originele cilinders te behouden is de machine zeer sterk op de bakcilinder. Het bereik op maaiveld is nu ruim 18 meter en de maximale graafdiepte bedraagt bijna 12 meter. Nielen verzwaarde daarnaast het contragewicht met 4 ton naar 13.200 kg. Eigenaar en machinist Ton van den Borne kreeg in gesprek met constructeur Gijs Nielen de vraag of het niet verstandig was om de graafuitrusting zo te configureren dat deze ook eenvoudig te transporteren is, zonder dat de lepelsteel of bak gedemonteerd hoeft te worden. Op die wijze is het ‘kinderspel’ om deze grote machine van locatie te wisselen, waardoor de Doosan efficiënt ingezet kan worden.
Ook werd de kettingbak door Nielen geadviseerd en geconstrueerd. De 1.800 mm brede bak heeft een vaste ophanging en een afgestreken inhoud van 3.000 liter. Met kop kan er 4.000 liter worden geschept en wanneer men de tanden vervangt door een mes, dan zelfs 4.700 liter. In deze configuratie weegt de machine circa 61.500 kg. 

Oranje krachtpatser

De Doosan DX490LC-5 wordt aangedreven door Scania’s DC13 motor. Deze 12,7-liter zescilinder levert een vermogen van 283 kW (380 pk) en voldoet aan de Stage 4 emissienorm. Door toepassing van SCR-technologie (AdBlue) in combinatie met een variabele turbo is er geen roetfilter nodig. Achter de Zweedse krachtbron is een dubbele variabele plunjerpomp gemonteerd met een totale opbrengst van 710 l/min. De maximale werkdruk bedraagt 330 bar en bij de inschakeling van de powerboost functie wordt deze voor korte tijd verhoogd tot 350 bar.
De onderwagen is mechanisch verstelbaar van een spoorbreedte van 2.900 mm naar 3.300 mm. In combinatie met de 900 mm brede rupsplaten heeft de machine een transportbreedte van 4.200 mm. Op wens van Van den Borne zijn de rupsplaten afgeschuind, waardoor er minder weerstand is tijdens het schranken.
In de ruime en luxe uitgevoerde ROPS en FOPS veiligheidscabine beschikt de machinist over een goed verstelbare luchtgeveerde én verwarmde stoel. Met de stoel mee veren ook de instelbare consoles met de bedieningsjoysticks. Rechts naast de machinist bevindt zich de draai/drukschakelaar voor de bediening van het 7-inch TFT-display. Hierop kan de machinist allerlei instellingen wijzigen of activeren.
Het achterraam en de zijramen zijn (deels) met raamfolie beplakt om de zon te weren. De bovenwagen is aan weerszijden voorzien van vaste treeplanken. Als optie liet Van den Borne de machine nog voorzien van een Groeneveld Twin automatisch vetsmeersysteem.