Reportages
Primeur: eerste 10x10 kipper in Nederland
Transportbedrijf Joh. Guyt uit Katwijk aan de Rijn heeft de eerste van vier Tatra 10x10 kippers in gebruik genomen. Een tweede Tatra, een 8x8 kipper, rijdt inmiddels ook.
Al vele jaren is Guyt een echte GINAF-klant in hart en nieren. Dus toen deze Nederlandse bekendmaakte dat men verder ging met de productie van eigen voorwielaangedreven Euro 6 chassis’, bestelde Guyt een groot aantal 8x8 en 10x8 kipperchassis’. Toen DAF echter aangaf dat men nieuwe Euro 6 motoren ging introduceren, was dat van GINAF een reden om de verdere productie te staken. Er moest immers wéér nieuw ontwikkeld worden en gekeurd worden.
Voor Guyt was dit aanleiding om verder te gaan kijken, want de GINAF’s die het bedrijf heeft moeten in de toekomst ook vervangen worden. Na een bezoek en een demorit met een Tatra Agritruck van Berkers Techniek besloot Guyt vier 10x10 chassis’ en één 8x8 te bestellen. Omdat wij in Nederland hele andere (wettelijke) eisen stellen aan vrachtauto’s, moest Tatra deze deels nieuw ontwikkelen. Dit vergde echter tijd, maar eind 2018 was het zover; het eerste 10x10 chassis kwam naar Nederland.
Nederlandse aanpassingen
Berkers Techniek in Deurne had al enkele Tatra Agritrucks verkocht en die voorzien van hydropneumatische hulpvering. Dit heeft Tatra overgenomen, waardoor de 10-tons stuurassen ook tot 11,5 ton wettelijk belast kunnen worden. De veerpoten en de achterasbesturing komen van het Nederlandse VSE. Berkers heeft het veersysteem uitgebreid met een waterpasdwarsregeling, waardoor de chauffeur de auto waterpas kan zetten alvorens hij begint met kippen. En tevens kunnen er vanuit de cabine de aslasten mee worden afgelezen.
Huisleverancier van kippers bij Guyt is P. Ruizeveld in ’s-Gravendeel. Die voorzag in de ’60-er en ‘70-er jaren al vele Tatra’s in Nederland van een kipperopbouw. Voor de 10x10 moest men geheel nieuw beginnen, omdat de techniek in de loop van de jaren niet heeft stil gestaan. Berkers had al de uitlaat aangepast, zodat de kipperbak zover mogelijk naar voren geplaatst kon worden en de 10-tons voorassen optimaal benut worden. Ruizeveld bouwde er een 22,7-kuubs (waterinhoud) kipper op, voorzien van afdekkleppen en hydraulisch bediende knevels om de achterklep waterdicht af te sluiten.
Op wens van Guyt is de kipper extra stevig uitgevoerd met onder andere een dikkere Hardox vloer. Zodoende blijft er bij 49,5 ton totaalgewicht een netto laadvermogen over van 27,4 ton. Ook maakte Berkers een automatisch opklapbare onderste trede. Deze klapt vanzelf omlaag bij het openen van de deur en omhoog bij het sluiten ervan. Hierdoor neemt de bodemvrijheid toe.
Super wendbaar
Normaal zijn wij in Nederland gewend dat bij een vijfasser de eerst drie en de laatste as stuurt. Dat Tatra 10x10 sturen echter op de eerste twee en de laatste twee. Dit maakt het bouwvoertuig zeer wendbaar. Bij hogere snelheid, zoals op de autosnelweg, sturen de laatste twee assen niet en is de auto koersvast. De eerste vier assen hebben een widespread opstelling, de laatste twee niet. Technisch beschikt de 10x10 over een totaalgewicht van 54,5 ton, (as 1 en 2: 10 ton, as 3,4 en 5: 11,5 ton). Wettelijk beschikt de auto over een totaalgewicht van 49,5 ton.
Krachtigste motor
De Tatra Phoenix van Joh. Guyt beschikt over de krachtigste motor uit het DAF leveringsprogramma, de 530 pk sterke PACCAR MX13 multi-torque. Deze 12,9-liter Euro 6 dieselmotor levert een koppel van 2.500 Nm tussen 1.000 en 1.425 omw/min. In de hoogste versnelling is er zelfs een koppel van 2.600 Nm mogelijk. De krachtbron is gekoppelt aan een 16-traps ZF TraXon geautomatiseerde transmissie. Dit is de eerste ‘automaat’ bij Guyt. Chauffeur Johan de Winter is er goed over te spreken: “Eerst was het wennen, want in het terrein moet je hem op manueel zetten. Maar eenmaal gewend wil ik niet meer anders”. Vanuit de TraXon gaat er een aandrijfas naar de eigen Tatra tussenbak met terreinreductie. In deze tussenbak kunnen de voorassen naar behoefte in- en uitgeschakeld worden. Dit bespaard niet alleen brandstof, maar vermindert tevens de bandenslijtage. Na de tussenbak verdwijnen de aandrijfassen in het unieke Tatra buizenchassis, goed beschermd tegen vuiligheid van buitenaf en optimaal gesmeerd door dat het geheel met olie gevuld is.
De Tatra 10x10 staat rondom op ‘grote’ 445/75R22,5 banden. Dit is echter noodzakelijk, omdat bij dubbellucht montage er geen plek is voor de hydraulische veerpoot die as 3, 4 en 5 ondersteund. Deze is aan de buitenzijde van de langsliggers gemonteerd. Door het brede chassis zorgt deze voor optimale stabiliteit tijdens het kippen.
Berkers Techniek, Tatra Nederland en haar dealers
In eerste instantie mocht Berkers Techniek van Tatra het gehele programma verkopen, zowel landbouwtrucks als wegvoertuigen. Enige tijd geleden heeft Tatra besloten om de wegvoertuigen via de dealers van Tatra Nederland te verkopen, waardoor Berkers alleen de landbouwtrucks en trucks op grote wielen (groter dan 1.300 mm) mag verkopen en in opdracht van de Tatra dealers de ombouwen mag uitvoeren, zoals de waterpasdwarsregeling en de aslastindicator.